HZ.ALİ DÖNEMİ



  • Hz. Osman’ın şehit edilmesinden sonra İslam ülkesinde karışıklıklar ortaya çıktı. Bunun üzerine halk Hz. Ali’ye başvurarak halifeliği kabul etmesini istedi. Daha fazla karışıklığa yol açmak istemeyen Hz. Ali halifeliği kabul etti (656). Emeviler, Hz. Osman’ın öldürülmesi ile ilgili olarak Hz. Ali’yi suçladılar. Hz. Osman’ın katilleri bulunarak cezalandırılmadan Hz. Ali’nin halifeliğini kabul etmediler. Şam Valisi Muaviye, Hz. Ali’ye karşı başlatılan hareketin başında yer aldı. Hz. Ali zamanı iç karışıklıkların yaşandığı, Müslümanlar arasındaki ayrılıkların keskinleştiği bir dönem olması bakımından önemlidir. Bu dönemin başlıca olayları şunlardır:
  •  Cemel Vakası (656)
    • Hz. Muhammed’in eşi Hz. Ayşe ile Talha ve Zübeyr gibi sahabeler bir ordu toplayarak Basra’ya hareket ettiler. Hz. Ali’den Hz. Osman’ı şehit edenlerin bulunup yargılanmasını istediler. Hz. Ali onlarla görüşerek bu durumu çözeceğini ifade etti.  Basra yakınında yapılan bu savaşın en şiddetli bölü­mü Hz. Ayşe’nin bindiği devenin çevresinde gerçekleştiği için bu olaya Cemel Vakası (Deve Olayı) denir. Hz.Ali kuvvetlerinin galip geldiği bu savaşta Hz. Talha ve Hz. Zübeyr şehit oldu. Hz. Ayşe tutsak edildi ve Medine’ye gönderildi. Cemel Vakası’ndan sonra Hz. Ali, devletin merkezini Medine’den Kufe’ye taşıdı.
  •  Sıffin Savaşı (657)
    • Hz. Ali halife olunca Muaviye, Hz. Ali’nin halifeliğini tanımayarak Şam’da halifeliğini ilan etti. Bunun üzerine Hz. Ali büyük bir orduyla Muaviye’nin üzerine yürüdü. İki ordu Sıffin Ovası’nda karşılaştı (657).
    •  Savaş günlerce sürdü. Hz. Ali taraftarlarının savaşı kazanacağı anlaşılınca Muaviye, Amr İbnü’l As’ın tavsiyesine uyarak askerlerine Kur’an sayfalarını mızraklarının ucuna taktırdı ve “Kur’an aramızda hakem olsun.” diye bağırttı. Hz. Ali, bunun bir hile olduğunu askerlerine anlatmaya çalıştıysa da başarılı olamadı. Sorunun hakemler tarafından çözülmesi kararlaştırıldı.




  •  Hakem Olayı (657)

    • Halifelik sorununun çözümlenmesi için Muaviye ve Hz. Ali birer hakem seçtiler. Hakemler, tanıklar önünde bir araya geldiler. Aralarındaki tartışma sonucunda iki hakem Hz. Ali ve Muaviye’nin görevden alınmasına ve yeni halifenin bir kurul tarafından seçilmesine karar verdi. Kararı açıklamak üzere kürsüye önce Hz. Ali’nin hakemi (Ebu Musa Eş’ari) çıktı ve onu görevden aldığını açıkladı. Daha sonra kürsüye gelen Muaviye’nin hakemi(Amr İbnü’l As) önceden aldıkları karara uymayarak onu halife ilan etti. Hz. Ali’nin taraftarları bu kararı kabul etmediler.
    •  Muaviye, Şam’da halifeliğini sürdürürken Hz. Ali taraftarları da Kufe’de Hz. Ali’yi halife olarak tanı­dılar.
    • Bunlardan Haricîler, halifelik sorununun çözümü için Hz. Ali, Muaviye ve Muaviye’nin hakemi(Amr İbnü’l As)ni aynı günde öldürmeye karar verdiler. Amr İbnü’l As ve Muaviye bu girişimden kurtuldular.
    • Hz. Ali ise Haricîler tarafından şehit edildi (661). Hz. Ali’nin bir Haricî tarafından şehit edilmesiyle Dört Halife Dönemi sona ermiş oldu.